تعریف آپنه خواب: آپنه خواب انسدادی (OSA) نوعی اختلال تنفسی مرتبط با خواب است که با تنگی نفس یا بند آمدن نفس در زمان خواب همراه است و اغلب با خروپف بلند ، بریده بریده نفس کشیدن یا حس خفگی شناخته میشود.
اگر تا به حال با احساس خفگی از خواب پریده‌اید، اگر نصفه شب آب به گلوتان می‌پرد! و یا دم و بازدم تان درخواب منظم نیست احتمالاً به آپنه خواب یا همان وقفه تنفسی در خواب مبتلا هستید که نه تنها شدیداً روی کیفیت خوابتان تاثیر می‌گذارد بلکه می‌تواند برایتان خطرناک باشد و حتماً باید پیگیری شود. اما نگران نباشید، چون این اختلال درمان دارد، پس با پیژامه همراه باشید تا بیشتر راجع به بند آمدن نفس در خواب بدانید و متوجه شوید چگونه آپنه خواب درمان میشود.
آپنه خواب انسدادی یا قطع نفس در خواب، از اختلالات خواب رایجی است که ناشی از مشکلات تنفسی در خواب است و پیش می آید به طوری که همراه با ایست تنفس و تنگی نفس در خواب و خروپف بلند و صدای خفگی در خواب همراه است، به گونه ای که در خواب ناگهان راه هوا کاملاً یا تا حدودی مسدود میشود.
به طولانی یا نامنظم شدن فاصله زمانی دم و بازدم در خواب وقفه تنفسی خواب گفته میشود. بیشتر سالمندان و افراد چاق در خواب احساس خفگی می‌کنند و در معرض وقفه تنفسی خواب هستند. بند آمدن نفس موقع خواب بیش از ۱۰ ثانیه را آپنه خواب می‌گویند.
سندرم آپنه خواب باعث توقف یا کاهش تنفس برای مدتی کوتاه با تعداد دفعات زیاد در طول خواب میشود. پریدن آب به گلو در شب می تواند برای چندین ثانیه یا حتی چندین دقیقه طول بکشد. معمولاً بیمار مبتلا به آپنه در طول خواب چندین بار دچار ایست تنفسی میشود، چیزی حدود ۱۰ تا صد بار ممکن است نفس موقع خواب بند بیاید. هر بار که نصفه شب نفس بند می‌آید، یک آپنه نامیده میشود که اکثرا حمله آپنه با صدای خروپف بلند همراه است و گاهی راحت با صدا و احساس خفگی همراه می شود به طوری که فرد ناگهان با حالت خفگی از خواب می‌پرد.
فرد مبتلا به آپنه که ناگهان در خواب نفسش بند می‌آید، خودش متوجه تنگی و سنگینی نفس در خواب یا توقف تنفس خود در طول شب نمی شود و همین سرفه و خفگی در خواب معمولا باعث کاهش قابل توجه کیفیت خواب او میشود. در نتیجه با وجود خواب طولانی، فرد مبتلا به آپنه خواب ممکن است در طول روز احساس خستگی مفرط کند و خیلی سرحال و شنگول نباشد. پریدن آب به گلو و احساس خفه شدن در خواب می‌تواند منجر به حوادث غیرقابل جبرانی در طول روز مانند تصادفات رانندگی شود.
تحقیقات نشان می‌دهد افراد مبتلا به آپنه خواب اگر درمان نشوند تا هفت برابر بیشتر از افراد عادی در معرض تصادف خواهند بود. کسانی که نصفه شب با حال خفگی از خواب می‌پرند و سنگینی نفس در خواب دارند، اگر به دنبال درمان نروند دچار بی‌خوابی و در نتیجه استرس ناشی از بی‌خوابی می‌شوند و در دراز مدت به مشکلات جدی‌تری مانند سکته، حمله قلبی، دیابت نوع دوم، فشار خون بالا، چاقی، ضعف حافظه و افسردگی مبتلا خواهند شد.
سه نوع آپنه یا وقفه تنفسی خواب وجود دارد:
- آپنه خواب می‌تواند انسدادی (OSA) باشد، یعنی در اثر انسداد در راه‌های هوایی فوقانی به وجود آید. این نوع آپنه رایج تر از نوع دوم است و ناشی از انسداد راه تنفسی است و وقتی که بافت نرم پشت گلو در طول خواب حالت افتادگی پیدا کند، رخ می‌دهد.
- آپنه خواب می‌تواند مرکزی (CSA) باشد و به خاطر مشکلات مغزی ایجاد شود. آپنه ی خواب مرکزی بر خلاف آپنه خواب انسدادی ، ناشی از بسته شدن راه تنفسی نیست بلکه به علت بی ثباتی در مرکز کنترل تنفسی، مغز نمی تواند به ماهیچه ها فرمان بدهد که تنفس کنند.
- سندرم آپنه ی خواب مختلط که این نوع آپنه وقتی ایجاد می شود که هم آپنه ی خواب انسدادی و هم آپنه خواب مرکزی را داشته باشد.
اگر ماهیچه های پشت گلوی شما شل شده باشد دچار وقفه تنفسی می‌شوید. این ماهیچه ها به نوعی نگه دارنده کام نرم، زبان کوچک، لوزه ها، دیوارهای جانبی گلو و زبان است. موقعی که ماهچه‌های پشت گلو شل می شوند، راه تنفسی شما در حین تنفس باریک یا بسته می شود و شما نمی‌توانید اکسیژن کافی بگیرید و ممکن است باعث شود سطح اکسیژن خون‌تان پایین بیاید.
مغز شما سریع این مشکل را می‌فهمد و سعی می‌کند بیدارتان می‌کند تا بتوانید راحت نفس بکشید و در خواب خفه نشوید. گاهی ممکن است انقدر کوتاه از خواب بپرید که حتی خودتان هم صبح یادتان نباشد. همچنین ممکن است موقع خواب با صدای خرپف کردن، خفگی یا نفس نفس زدن دیگران را آزار دهید.
وقفه تنفسی در خواب ممکن است نگذارد تا شما وارد مرحله خواب عمیق یا همان مرحله سوم خواب که بسیار برای بدنتان لازم است برسید و احتمالا باعث می شود در طول روز و ساعات بیداری احساس خواب آلودگی و خستگی کنید.
افرادی که شب‌ها دچار وقفه تنفسی یا سنگینی نفس در خواب می‌شوند، عموماً صبح‌ها با سردرد از خواب بیدار می‌شوند و خاطر کمبود اکسیژن سرحال نیستند. همچنین کمبود اکسیژن مزمن در طول شب مبتلایان به آپنه خواب را بیشتر در خطر ابتلا به فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی، سکته، دیابت و چاقی مفرط قرار می‌دهد.
علائم آپنه خواب انسدادی چیست؟
وقفه تنفسی خواب می‌تواند خود منجر به مشکلاتی همچون شوک تنفسی و بازگشت اسید به مری شود. فرد با حالت خفگی از خواب می‌پرد و هر چه تلاش می‌کند نمی‌تواند حرف بزند و فقط صدای خس خس ازگلویش در می‌آید.
از علائم دیگر آپنه خواب انسدادی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- خروپف بلند از نشانه‌های تنگی نفس در خواب است.
- احساس خفگی،
- پریدن آب به گلو و نفس نفس زدن در هنگام خواب نشان می‌دهد که شما آپنه خواب دارید.
- خواب آلودگی بیش از حد در روز می تواند به خاطر آپنه خواب باشد.
- خشک شدن دهان در خواب هم از نشانه‌های وقفه تنفسی در خواب است.
- سردرد صبحگاهی
- بالا رفتن فشار خون
- تعریق شبانه
- افزایش وزن
- کاهش میل جنسی
- تغییرات خلق و خوی
- و افسرگی هم از پیامدهای وقفه تنفسی در خواب است.
در چه فصلی بیشتر دچار آپنه خواب می‌شویم؟
آپنه خواب در زمستان بیشتر خودش را نشان می‌دهد که می‌تواند به خاطر آلرژی و افزایش وزن در این فصل باشد (بعضی افراد زمستان چاق می‌شوند). البته وضعیت هوا هم روی وقفه تنفسی خیلی تاثیرگذار است به طور مثال: فشار هوای زیاد که بیشتر زمستان‌ها رخ می‌دهد، رطوبت بالای هوا (در تابستان) و مونواکسید کربن (بیشتر در شهرهای شلوغ و آلوده) می‌تواند مبتلایان به این اختلال را بیشتر آزار دهد. همچنین زمستان‌ها که احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا بیشتر است، دستگاه تنفسی نیز بیشتر در معرض عفونت و تحریک پذیری قرار دارد.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر آپنه خواب هستند؟
آپنه ی خواب می تواند در هر سنی و برای هر شخصی اتفاق بیفتد حتی کودکان. افراد زیر بیشتر در معرض خطر آپنه ی خواب هستند:
حدوداً ۲۰% مردان و ۹% زنان برای یک بار هم شده در زندگیشان وقفه تنفسی را تجربه می‌کنند.
آپنه متوسط و شدید گریبان گیر حدوداً ۹% مردان و ۴ % زنان است.
آپنه خواب در کودکان هم رخ می‌دهد و حدود ۲% کودکان آپنه خواب دارند که بیشتر کودکان زیر یکسال هستند که در خواب نفسشان بند می‌آید. تنگی نفس در خواب کودکان باید حتما با مراجعه به متخصص خواب پیگیری شود. آپنه تنفسی در نوزادان زودرس نیز شایع است.
مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به آپنه ی خواب هستند و افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آپنه هستند. چاقی نیز علت پریدن آب به گلو در خواب می‌تواند باشد.
افرادی که سنشان بالای ۴۰ سال است، بیشتر در معرض تنگی نفس در خواب هستند. کسانی که گردن کلفتی دارند، بیشتر دچار تنگی نفس در خواب می‌شوند. کسانی که لوزه‌شان بزرگ است، زبان بزرگی دارند یا استخوان فک کوچکی دارند همچنین کسانی که راه تنفسی آن ها باریک است.
آپنه خواب با ژنتیک در ارتباط است، پس اگر درخانواده کسی به این اختلال خواب مبتلا باشد شما نیز ممکن است گرفتار آن باشید.
کسانی که الکل، آرام بخش و مسکن مصرف می کنند، در معرض ابتلا به این اختلال هستند. این مواد ماهیچه های حلق را شل می‌کند.
کسانی که دچار رفلاکس معده به مری هستند، ممکن است بیشتر در خواب نفسشان قطع و وصل شود و آپنه خواب بگیرند. این بیماری در کسانی که سیگار می کشند، شایع‌تر است. سیگاری ها سه برابر بیشتر از افراد دیگر وقفه تنفسی در خواب را تجربه می کنند. کسانی که دچار بیماری های قلبی هستند نیز ممکن است این اختلال را تجربه کنند.
کسانی که دچار انسداد بینی به علت انحراف بینی، آلرژی یا سینوزیت هستند یا در گذشته دچار سکته شده اند نیز ممکن است گرفتار این بیماری باشند.
ارتباط زیادی بین چاقی مفرط و خطر ابتلا به آپنه خواب وجود دارد. آپنه خواب بیشتر در میان مردهای میان سال رایج است و آقایان حدود دو الی سه برابر بیشتر در معرض وقفه تنفسی در خواب هستند. زیرا مردان گردن کلفت‌تری دارند و راه هوایشان بلند تر است و همین باعث میشود احتمال ابتلا به آپنه خواب در آن‌ها بیشتر شود.
مطالب مرتبط
خوابگردی یا سومنامبولیسم چیست؟ درمان راه رفتن در خواب
سندرم انفجار سر چیست و راه درمان آن
با افزایش سن احتمال ابتلا به آپنه خواب بیشتر میشود به طوری که در سنین بین ۴۰ تا ۶۰ سال احتمال بند آمدن نفس در خواب بیشتر میشود. بعد از ۶۰ سالگی دوباره احتمال ابتلا به آپنه خواب کم میشود.
در میان خانم ها نیز خانم‌های باردار بیشتر ممکن است دچار آپنه خواب شوند. چیزی حدود ۸۰% زنان باردار، خصوصاً در سه ماهه سوم باردای وقفه تنفسی خواب را تجربه می‌کنند که می‌تواند به دلیل بزرگ شدن عروق خونی، تغییرات هورمونی و افزایش وزن در دوران حامگی باشد.
سیگاری ها سه برابر غیر سیگاری‌ها ممکن است دچار وقفه تنفسی در خواب شوند، زیرا دود سیگار مجرای تنفسی بالایی را متورم می‌کند و باعث گیرکردن مایع در مجرای تنفسی میشود. با ترک سیگار وقفه تنفسی در خواب هم کم خواهد شد.
منبع: آپنه خواب انسدادی
- ۹۹/۰۲/۰۵